मकर संक्रातीनिमित्त
एका राशीपासून दुसर्‍या राशीपर्यंत सूर्याचा संक्रमण संक्रांती असे म्हणतात. एका संक्रांतीपासून दुसर्‍या संक्रांतीच्या दरम्यानच्या काळाला सौर महिना म्हणतात. जरी एकूण 12 सूर्यसंक्रांती आहेत, परंतु त्यापैकी मेष, कर्क, तुला आणि मकर संक्रांती ही मुख्य आहेत. या उत्सवाची खास गोष्ट म्हणजे ती दरवर्षी 14 जानेवारी रोजी साजरी केली जाते. परंतु कधीकधी हा एक दिवस आधी किंवा नंतर म्हणजे 13 जानेवारी किंवा 15 जानेवारी रोजी साजरा केला जातो. परंतु हे फार क्वचितच घडते.
अशा प्रकारे, मकर संक्रांतीचा थेट पृथ्वीच्या भूगोल आणि सूर्याच्या स्थानाशी संबंध आहे. जेव्हा जेव्हा सूर्य मकर राशीचा उष्णदेशीय ओलांडतो, तो दिवस 14 जानेवारी आहे आणि लोक हा मकर संक्रांतीचा उत्सव म्हणून साजरा करतात. दुसरीकडे जर ज्योतिष्यांचा विश्वास असेल तर या दिवशी सूर्य धनु राशि सोडून मकर राशीत प्रवेश करतो आणि उत्तरायणात सूर्याची हालचाल सुरू होते.
पौष महिन्यात, जेव्हा सूर्य देव धनु राशि सोडून मकर राशीत प्रवेश करतो. मग हिंदू धर्माचा हा सण मकर संक्रांती म्हणून साजरा केला जातो. मकर संक्रांतीच्या दिवशी सूर्याने उत्तरायणी चळवळ सुरू केली. म्हणूनच यास उत्तरायणी उत्सव देखील म्हटले जाते. भगवान शनिदेव मकर राशीचे स्वामी आहेत आणि या दिवशी सूर्य मकर राशीत प्रवेश करतात, या दिवशी जप, तपश्चर्या, ध्यान आणि धार्मिक क्रिया अधिक महत्त्वाच्या आहेत. याला कापणीचा सण देखील म्हणतात.
या दिवसाआधी, सूर्य पृथ्वीच्या दक्षिण गोलार्धांवर थेट किरण टाकतो. ज्यामुळे रात्र जास्त आहे आणि उत्तर गोलार्धात दिवस कमी आहे. या कारणास्तव, थंडीचा हंगाम देखील टिकतो. या दिवसापासून सूर्य पृथ्वीच्या उत्तर गोलार्धकडे जाऊ लागतो. ज्यामुळे हवामानात बदल होत असून हे शेतकऱ्याच्या पिकांसाठी फायदेशीर आहे. आपल्या सर्वांना माहित आहे की, पृथ्वी पृथ्वीच्या उत्तर गोलार्धात आहे.
